Język kaszubski należy do języków lechickich klasyfikowanych w ramach grupy języków zachodniosłowiańskich, wchodzących w skład indoeuropejskiej rodziny językowej. Jego główna odmiana jest wprawdzie zbliżona do polszczyzny standardowej, ulegał on jednak wpływom języka dolnoniemieckiego oraz wymarłych: staropruskiego i połabskiego. Najstarsze teksty zawierające kaszubizmy pochodzą już z 1402 roku, jednak te napisane w całości w języku kaszubskim datuje się dopiero na wiek XVI. Obecna pisana forma tego języka bazuje na wersji zaproponowanej przez Floriana Ceynowę w publikacji „Zarés do Grammatikj Kašébsko-Słovjnskjè Mòvé”, wydanej w Poznaniu w 1879 roku.

Przez długi czas nie uznawano języka kaszubskiego za odrębny język i traktowano go najczęściej jako jeden z dialektów języka polskiego. Sytuacja ta była najbardziej nasilona w okresie międzywojennym i w czasach komunistycznych, a zmieniło się to dopiero po 1989 roku. Współcześnie należy zwrócić uwagę na szczególny prawny status języka kaszubskiego jako jedynego w Polsce języka regionalnego (na mocy ustawy z dnia 6 stycznia 2005 roku o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym). Obecnie językiem kaszubskim w Polsce posługuje się około 400 tys. osób (oprócz Polski niewielkie grupy Kaszubów można znaleźć też w Kanadzie, Niemczech i Stanach Zjednoczonych). Z kolei ponad 100 tys. osób używa kaszubskiego na co dzień lub deklaruje go jako język ojczysty. Mimo to UNESCO wciąż uznaje go za język zagrożony wymarciem.

Język kaszubski charakteryzował się wyraźnym zróżnicowaniem regionalnym już od początku XX wieku, kiedy odnotowywano na tym obszarze kilkadziesiąt różnych gwar. Obecnie gwary łączy się w zespoły gwarowe i według jednego z badaczy (z połowy XX wieku) dzieli się je na:
– gwary północno-kaszubskie: słowińska, kabacka, osiecka, żarnowiecka, gniewińsko-salińska, bylackie (pucka, chałupska, oksywska), luzińsko-wejherowska, lesacka, kieleńska;
– gwary środkowo-kaszubskie: strzepska, żukowska, kartusko-goręczyńska, przywidzka, stężycka, sierakowsko-gowidlińska, sulęczyńśka, studzienicka, borzyszkowska;
– gwary południowo-kaszubskie: kościerska, lipuska, brusko-wielewska, konarska.

Obecnie w Polsce działa ok. 400 szkół, w których istnieje możliwość nauki języka kaszubskiego i uczy się go ok. 20 tys. dzieci i młodzieży. Dodatkowo od 2005 roku można również zdawać z niego egzamin maturalny. Języka kaszubskiego używa się nie tylko w szkołach, ale również w urzędach oraz do dwujęzycznego zapisu nazw miejscowości. W języku tym wydawane są też różne czasopisma i wiele książek oraz powstają prace naukowe. Poza tym po kaszubsku emitowane są regionalne programy radiowe, internetowe i telewizyjne oraz odprawiana jest liturgia w niektórych kościołach katolickich. Nad poprawnością literackiej kaszubszczyzny oraz jej standaryzacją czuwa Rada Języka Kaszubskiego.