Najstarszy typ zabudowy na Kaszubach stanowiły drewniane chałupy („chëcz”), najczęściej o konstrukcji zrębowej. Miały one srebrzystoszary kolor, którego nabierały również dachy pokryte słomą, strzechą lub gontem. Wygląd domów odznaczał się prostotą i zwartością. Budowane były zwykle na planie prostokąta lub kwadratu, nie przekraczały jednej kondygnacji i krył je dwuspadowy dach. Detal architektoniczny w kaszubskiej architekturze odgrywał dość niewielką rolę – był skromny i zwykle ograniczał się jedynie do niezbędnych elementów wykończenia budynku. Otoczone zielenią domy miały w swojej najbliższej okolicy również inne obiekty, takie jak: stodoły, piwnice, szopy, studnie z kołowrotkami, piece, kurniki, pasieki czy, charakterystyczne dla regionu kaszubskiego, kapliczki (tzw. boże męki).

Najubożsi zamieszkiwali jednoprzestrzenne chałupy z otwartym paleniskiem, a bogatsi domy czteroizbowe. Za sienią znajdowało się największe pomieszczenie o drewnianej podłodze, belkowanym suficie i bielonych ścianach. Zdarzało się, że podłoga w sieni była brukowana lub ceglana. Charakterystycznym elementem zabudowy był przedsionek, w którym można było odpocząć czy przywitać gości. Pełnił on również funkcję dekoracyjną, nadając całej konstrukcji nastroju i atmosfery. Domy były zamykane zwykle na drewniane rygle, a na środku chaty znajdował się komin. Chaty miały ograniczoną liczbę małych okien, ponieważ dbano, by tworzenie otworów nie osłabiło konstrukcji ścian. Dodatkowym, nieodłącznym, wyposażeniem wnętrza kaszubskiego domostwa były święte obrazy i figury. Ten rodzaj budownictwa dominował na Kaszubach południowych i środkowych, a stare kaszubskie chaty można obecnie podziwiać w skansenie we Wdzydzach Kiszewskich.

Na północy Kaszub, oprócz budownictwa drewnianego, powszechne było budownictwo szkieletowo-szachulcowe wyróżniające się bielonymi ścianami z gliny osadzonymi w ciemnych ramach konstrukcji z belek. Chałupy te często były asymetryczne. Współcześnie na Kaszubach tego rodzaju zabudowa jest już rzadkością – zastąpiono ją wygodniejszymi domami murowanymi wykonanymi z pustaków i krytymi eternitem. Przykłady dawnej architektury zachowały się jeszcze m.in. w okolicach Wdzydz, Borska, Studzienic, Przechlewa i Lipnicy.