Kamienne kręgi w Leśnie

Zdjęcie: Urząd Miejski w Brusach

Świadczące o bardzo długiej historii osadnictwa w tym rejonie kamienne kręgi w Leśnie znajdują się na terenie gminie Brusy. Przez wiele lat prowadzono tu badania archeologiczne, podczas których odkryto 13 kurhanów oraz 15 wieńców kamiennych związanych z kulturą Gotów. Dodatkowo, znajduje się tu również 20 grobów skrzynkowych oraz 7 grobów jamowych i popielnicowych z urnami twarzowymi ludności pomorskiej. Na cmentarzysku w Leśnie największy kurhan ma średnicę 26 metrów i składa się z kamiennego kręgu oraz steli o cechach antropomorficznych. Ulokowanie co najmniej jednej steli w środkowej części kręgu wiązało się z miejscem przeznaczonym dla naczelnika plemienia lub czarownika.

Kamienne kręgi mogły służyć do składania ofiar, zarówno ze zwierząt, jak i ludzi. Wykorzystywano je również jako miejsca, w których odbywały się wiece. Omawiano podczas nich istotne dla wspólnoty kwestie, takie jak dalsze plany wędrówki czy nowe rejony do osiedlenia. Zwiadowcy tych ludów nierzadko zapuszczali się w bardzo oddalone obszary, na co wskazują znalezione w jednym z grobów przedmioty, takie jak srebrna moneta celtycka z terenu Słowacji czy amulet w kształcie skarabeusza znad Morza Śródziemnego. Dodatkowo, wśród kamiennych kręgów w Leśnie odkryto również tzw. długi dom, który stanowi jedno z nielicznych tego rodzaju okazów w Europie.

W sierpniu 2017 roku gminę Bursy dotknęła poważna w skutkach nawałnica, która spowodowała wiele szkód. W maju 2020 roku zakończyły się prace naprawcze, w ramach których odtworzono również obszar cmentarzyska wraz ze ścieżkami edukacyjnymi. Kamienne kręgi w Leśnie są wpisane do rejestru zabytków archeologicznych.